„Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”. Słowa te nie straciły na aktualności, bo przyszłość naszej Ojczyzny jest w rękach młodego pokolenia Polaków. Dobrze, by byli to ludzie pielęgnujący tradycyjne wartości, kreatywni, otwarci na wyzwania współczesnego świata. Im więcej wysiłku włożymy w ich wychowanie, tym silniejsza będzie Polska. 

 Wszyscy, świadomie czy nie, mamy ogromy wpływ na wychowanie młodego człowieka, na jego dorosłe życie, na to, jaki potencjał w sobie odkryje, jakie kompetencje nabędzie. Ciągle jednak zbyt mało czasu i wysiłków poświęcamy, aby rozmawiać o wychowaniu. A przecież od młodego pokolenia zależy przyszłość. Dlatego organizacje harcerskie i skautowe zrzeszone w „Programie Wspierania Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych” postanowiły rozpocząć debatę o wychowaniu dzieci i młodzieży, by stworzyć płaszczyznę do publicznej dyskusji, w której wezmą udział przedstawiciele świata nauki, praktycy wychowania, rodzice, nauczyciele, instruktorki i instruktorzy harcerscy.  

29 listopada 2019 roku zorganizowaliśmy w Warszawie pierwsze ogólnopolskie „Forum o Wychowaniu”, które, mamy nadzieję, stanie się cyklicznym wydarzeniem umożliwiającym wielu środowiskom: naukowym, oświatowym, instytucjom państwowym, organizacjom pozarządowym wymianę myśli i doświadczeń dotyczących wychowania dzieci i młodzieży. Pragniemy otworzyć debatę społeczną na temat kierunków wychowania w trzeciej dekadzie XXI wieku. Chcieliśmy pokazać harcerstwo i skauting jako wszechstronną, skuteczną i sprawdzoną koncepcję wychowawczą, bo, jak mówił Robert Baden-Powell: „Celem wychowania skautowego jest podniesienie poziomu przyszłych, wzorowych obywateli, szczególnie pod względem charakteru i zdrowia; zastąpienie samolubstwa służbą dla bliźnich”. 

W konferencji wzięło udział około 80 osób z całej Polski. W programie znalazły się wystąpienia i dyskusje na następujące tematy: „Wychowanie a wartości”, „Odpowiedzialność społeczna i patriotyzm”, „Potencjał młodego człowieka”, „Rozmowa z młodym człowiekiem”, „Człowiek pełni”. 

Wierzymy, że „Forum o wychowaniu” stanie się inspiracją do wypracowania konkretnych wniosków teoretycznych i praktycznych przydatnych w pracy wychowawczej. Warto nadmienić, że po konferencji została wydana publikacja zawierająca cykl artykułów o wychowaniu autorstwa jej prelegentów i panelistów. 

Komitet naukowy konferencji: prof. dr hab. Andrzej Massalski, prof. dr hab. Grzegorz Nowik, dr hab., prof. SWPS Jacek Kurzępa, ks. dr hab., prof. KUL, Bogusław Edward Migut, dr hab., prof. APS Maciej Tanaś, dr Ewa Palamer-Kabacińska. 

Paneliści konferencji: ks. dr hab., prof. ASW, Cezary Smuniewski, dr hab., prof. SWPS Jacek Kurzępa, dr Ewa Palamer-Kabacińska, dr Tomasz Huk, dr Szymon Grzelak, dr Renata Adrian-Cieślak, Katarzyna Głowacka, hm. Jan Pastwa, prezb. hm. Jan Zając, hm. Lucyna Czechowska, hm. Zbigniew Kowalczyk. 

Moderatorzy konferencji: hm. Robert St. Bokacki, hm. Małgorzata Siergiej, pwd. Łukasz Majchrzak, hm. Jacek Smura. 

Bardzo ważnym działaniem jest tworzenie wspólnej przestrzeni do rozmowy o wychowaniu młodzieży dla środowisk naukowych, instytucji państwowych i organizacji harcerskich oraz pozarządowych – płaszczyzny do debaty społecznej na temat kierunków wychowania młodzieży w trzeciej dekadzie XXI wieku, tak aby pokazać harcerstwo i skauting jako sprawdzoną koncepcję wychowawczą – jedną z najbardziej skutecznych i wszechstronnych.

Konferencja naukowa „Forum o wychowaniu” odbyła się 6 listopada 2020 roku w formule zdalnej (transmisja online Microsoft Teams prowadzona ze studia ZHP w Warszawie). Motywem przewodnim tegorocznego wydarzenia stała się postać wychowawcy – jego zadania, umiejętności i kompetencje. Jak ważne są rola i autorytet wychowawcy, mieliśmy szansę przekonać się podczas wiosennego lockdownu – z jednej strony udowodnił on, jak bardzo dzieci i młodzież potrzebują prawdziwych wychowawców z misją, z drugiej – pokazał, jak bardzo wychowawcy są osamotnieni w swojej pracy. Cele konferencji w 2020 roku to wskazanie zadań, umiejętności i kompetencji wychowawców oraz zwrócenie uwagi na znaczenie budowania relacji – zarówno z wychowankami, jak i między wychowawcami – i przywództwa w wychowaniu młodych ludzi.

Konferencja rozpoczęła się od powitania przez prof. zw. dr hab. Agnieszkę Cybal-Michalską oraz wykładu inauguracyjnego o wychowaniu, wygłoszonego przez hm. prof. dr hab. Grzegorza Nowika. Następnie odbyły się trzy serie 15-minutowych wystąpień prelegentów połączonych z godzinnymi panelami dyskusyjnymi. W panelach moderowanych przez instruktorów harcerskich wzięli udział zaproszeni przez organizacje harcerskie eksperci praktycy. Taka formuła pozwoliła na zderzenie dwóch spojrzeń (często z odmiennych światów) i stała się źródłem inspirujących dyskusji. Po ostatnim panelu nastąpiło podsumowanie całej konferencji. Tematy głównych bloków programu konferencji:

1.     O wpływie wioski na wychowanie, czyli o różnorodności wychowawców oddziałujących na jednego wychowanka – wykład prof. zwycz. Bogusława Śliwerskiego i panel dyskusyjny z udziałem Michała Gucia, wiceprezydenta Gdyni ds. społecznych, ks. dr hab., prof. KUL Bogusława Edwarda Miguta i hm. Małgorzata Siergiej moderowany przez hm. Annę Różańską

2.     Nie ma wychowania bez relacji, czyli o roli relacji w procesie wychowawczym – wykład Wojciecha Eichelbergera i panel dyskusyjny z udziałem dr hab. prof. UAM Sylwii Jaskulskiej, phm. dr Ewy Palamer-Kabacińskiej, dr Renaty Korolczuk i hm. Grażyny Widery moderowany przez phm. Kingę Kaczmarek

3.     Nie ma przywództwa bez relacji, czyli o przywództwie w procesie wychowawczym – wykład Henryki Bochniarz i panel dyskusyjny z udziałem Lecha Pilawskiego, Pawła Zygarłowskiego, hm. Jacka Smury i hm. Jolanty Kreczmańskiej moderowany przez hm. Roberta Bokackiego.

Na zakończenie konferencja została podsumowana przez prowadzącego całość obrad hm. Roberta Bokackiego, a uczestnikom został zaprezentowany zapis graficzny konferencji oraz spot dotyczący warsztatów o budowaniu wspólnoty wychowawców.

Komitet naukowy konferencji: prof. zwycz. Agnieszka Cybal-Michalska, prof. zwycz. Bogusław Śliwerski, prof. dr hab. Andrzej Massalski, prof. dr hab. Grzegorz Nowik, dr hab., prof. SWPS Jacek Kurzępa, ks. dr hab., prof. KUL, Bogusław Edward Migut, dr hab., prof. APS Maciej Tanaś, dr Ewa Palamer-Kabacińska, dr Tomasz Huk, dr Jakub Czarkowski.

W konferencji wzięło udział 150 osób z całej Polski.

Ostatnią merytoryczną częścią działań w ramach „Forum o wychowaniu” były zajęcia warsztatowe online, których celem było zainicjowanie współpracy środowisk wychowawczych, mającej doprowadzić do zmiany społecznej. Pierwotnie warsztaty miały zostać przeprowadzone na konferencji, ale ze względu na pandemię i możliwość jedynie zdalnej formy oraz ograniczony czas, zespół organizacyjny zdecydował o ich oddzielnym przeprowadzeniu (21.11 i 12.12).

Ostatecznie udział w zajęciach wzięło 16 osób. Zajęcia prowadzili: Agnieszka Kruszwicka, phm. Kinga Kaczmarek, hm. Renata Adrian-Cieślak, phm. Bogumiła Mazur, Barbara Kalenik, phm. Adam Hubert. Warsztaty poprowadzono za pomocą platformy Microsoft Teams (pokój główny i pokoje dla grup), wykorzystując także interaktywną tablicę Miro oraz plansze opisane w broszurze „Budowanie współpracy środowisk wychowawczych (opis narzędzia)”.

KONFERENCJA NAUKOWA „FORUM O WYCHOWANIU” ORGANIZOWANA W RAMACH RZĄDOWEGO PROGRAMU WSPARCIA ROZWOJU ORGANIZACJI HARCERSKICH I SKAUTOWYCH NA LATA 2018-2030

Cele projektu „Forum o wychowaniu”:

· stworzenie wspólnej płaszczyzny do publicznej dyskusji o wychowaniu dzieci i młodzieży, w której udział biorą przedstawiciele świata nauki, praktycy wychowania, rodzice, nauczyciele, instruktorki i instruktorzy harcerscy,

· otwarcie debaty społecznej na temat kierunków wychowania młodzieży w trzeciej dekadzie XXI wieku,

· pokazanie harcerstwa i skautingu jako wszechstronnej, skutecznej i sprawdzonej koncepcji wychowawczej.

Cele konferencji w 2020 roku:

· wskazanie zadań, umiejętności i kompetencji wychowawców,

· zwrócenie uwagi na znaczenie budowania relacji – zarówno z wychowankami, jak i między wychowawcami – i przywództwa w wychowaniu młodych ludzi.

Komitet naukowy:

prof. zw. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska

prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski

prof. zw. dr hab. Andrzej Massalski

prof. zw. dr hab. Grzegorz Nowik

dr hab. Jacek Kurzępa, profesor SWPS

ks. dr hab. Bogusław Edward Migut, profesor KUL

dr hab. Maciej Tanaś, profesor APS

dr hab. Tomasz Huk

dr Ewa Palamer-Kabacińska

dr Jakub Czarkowski 

Prelegenci:

· hm. prof. dr hab. Grzegorz Nowik

· prof. zwycz. dr hab. Bogusław Śliwerski

· Wojciech Eichelberger

· Henryka Bochniarz

W panelach dyskusyjnych udział wzieli:

1. Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. społecznych

ks. dr hab. Bogusław Edward Migut, profesor KUL

hm. Małgorzata Siergiej

2. dr hab. Sylwia Jaskulska, prof. UAM

phm. dr Ewa Palamer-Kabacińska

Renata Korolczuk

Grażyna Widera

3. Lech Pilawski

Paweł Zygarłowski

hm. Jolanta Kreczmańska

hm. Jacek Smura

Prowadzenie paneli dyskusyjnych:

hm. Anna Różańska (Skauci Króla)

phm. Kinga Kaczmarek (Stowarzyszenie Harcerskie)

hm. Robert Bokacki (ZHP)

Prowadzenie konferencji:

hm. Robert St. Bokacki

Ponad 200 uczestników mogło na żywo uczestniczyć w naszych wykładach i dyskusjach panelowych dotyczących wychowania młodego człowieka. Motywem przewodnim tegorocznego wydarzenia jest proces wychowawczy, proces którego nie przerwała pandemia i nie zawiesił lockdown.

W tej edycji uczestnicy mogli zapoznać się z raportem „Polska po pandemii” zaprezentowanym przez p. Marka Grabowskiego – socjologa, prezesa Pracowni Badawczej Social Changes, prezesa Fundacji Mamy i Taty.

W 2019 roku organizacje harcerskie i skautowe przeprowadzając pierwsze ogólnopolskie „Forum o wychowaniu”, rozpoczęły debatę o wychowaniu dzieci i młodzieży, by w ten sposób tworzyć płaszczyznę do publicznej dyskusji, w której biorą udział przedstawiciele świata nauki, praktycy wychowania, rodzice, nauczyciele, instruktorki i instruktorzy harcerscy.

W 2021 roku kontynuowaliśmy debatę społeczną na temat kierunków wychowania w trzeciej dekadzie XXI wieku, umożliwiając wielu środowiskom naukowym, oświatowym, instytucjom państwowym, organizacjom pozarządowym wymianę myśli i doświadczeń dotyczących wychowania dzieci i młodzieży.

Motywem przewodnim wydarzenia było zwrócenie uwagi na wpływ pandemii Covid-19 na proces wychowawczy oraz spojrzenie w przyszłość.

Forum o wychowaniu jest wspólnym przedsięwzięciem organizowanym przez Związek Harcerstwa Polskiego, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, Skautów Europy – Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza” Federacja Skautingu Europejskiego, Stowarzyszenie Harcerskie, Royal Rangers Polska, Stowarzyszenie Skauci Króla i Niezależny Krąg Instruktorów Harcerskich „Leśna Szkółka”. Organizacje te są objęte wsparciem Rządowego Programu Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych na lata 2018-2030, dla którego Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego jest instytucja zarządzającą.

Chcemy pokazywać harcerstwo i skauting jako wszechstronną, skuteczną i sprawdzoną koncepcję wychowawczą, bo, jak mówił Robert Baden-Powell: „Celem wychowania skautowego jest podniesienie poziomu przyszłych, wzorowych obywateli, szczególnie pod względem charakteru i zdrowia; zastąpienie samolubstwa służbą dla bliźnich”.

Konferencja była finansowana przez NIW ze środków ze środków Rządowego Programu Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych na lata 2018-2030.

Forum o Wychowaniu odbyło się 5 listopada 2021 w formie online.

CELE PROJEKTU „FORUM O WYCHOWANIU”: stworzenie wspólnej płaszczyzny do publicznej dyskusji o wychowaniu dzieci i młodzieży, w której udział biorą przedstawiciele świata nauki, praktycy wychowania, rodzice, nauczyciele, instruktorki i instruktorzy harcerscy, otwarcie debaty społecznej na temat kierunków wychowania młodzieży w trzeciej dekadzie XXI wieku, pokazanie harcerstwa i skautingu jako wszechstronnej, skutecznej i sprawdzonej koncepcji wychowawczej.

CELE KONFERENCJI W 2021 ROKU: zwrócenie uwagi na wpływ pandemii Covid-19 na proces wychowawczy oraz spojrzenie w przyszłość.

UCZESTNICY: społeczność, która zajmuje się tworzeniem systemów edukacyjnych, kadra naukowa uczelni wyższych, kadra instruktorska organizacji harcerskich i skautowych (kształcąca, tworząca narzędzia metodyczne i programy), osoby zajmujące i interesujące się edukacją, nauczyciele, rodzice.

KOMITET NAUKOWY:

– prof. zw. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska

– prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski

– prof. zw. dr hab. Adam Massalski

– prof. zw. dr hab. Grzegorz Nowik

– ks. prof. zw. dr hab. Bogusław Edward Migut

– dr hab. Jacek Kurzępa, profesor SWPS

– dr hab. Maciej Tanaś, profesor APS

– dr hab. Tomasz Huk

– dr Ewa Palamer-Kabacińska

– dr Jakub Czarkowski

PROGRAM:

9.30-9.00 − recepcja uczestników i gości

10.00-10.20 − rozpoczęcie forum, powitanie uczestników i gości

okolicznościowe przemówienia

dyrektor NIW Wojciech Kaczmarczyk

dr hab. Tomasz Huk

10.20-10.50 − Marek Grabowski

raport „Polska po pandemii”

10.50-11.00 − przerwa

11.00-12.00 − Jak zmieniły się dzieci i młodzież po pandemii? Jak dotrzeć do młodzieży?

dyskusja ekspertów

12.00-12.10 − przerwa

12.10-13.10 − Jak pandemia wpłynęła na relacje rodziców, nauczycieli i wychowawców z dziećmi i młodzieżą?

dyskusja ekspertów

13.10-13.20 − przerwa

13.20-14.20 − Proces wychowawczy oczami praktyków

dyskusja ekspertów

14.20-14.30 − przerwa

14.30-14.50 − podsumowanie i zakończenie konferencji

W 2019 roku organizacje harcerskie i skautowe przeprowadzając pierwsze ogólnopolskie „Forum o wychowaniu”, rozpoczęły debatę o wychowaniu dzieci i młodzieży, by w ten sposób tworzyć płaszczyznę do publicznej dyskusji, w której biorą udział przedstawiciele świata nauki, praktycy wychowania, rodzice, nauczyciele, instruktorki i instruktorzy harcerscy.

W 2021 roku kontynuowaliśmy debatę społeczną na temat kierunków wychowania w trzeciej dekadzie XXI wieku, umożliwiając wielu środowiskom naukowym, oświatowym, instytucjom państwowym, organizacjom pozarządowym wymianę myśli i doświadczeń dotyczących wychowania dzieci i młodzieży.

Motywem przewodnim wydarzenia było zwrócenie uwagi na wpływ pandemii Covid-19 na proces wychowawczy oraz spojrzenie w przyszłość.

Forum o wychowaniu jest wspólnym przedsięwzięciem organizowanym przez Związek Harcerstwa Polskiego, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej, Skautów Europy – Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza” Federacja Skautingu Europejskiego, Stowarzyszenie Harcerskie, Royal Rangers Polska, Stowarzyszenie Skauci Króla i Niezależny Krąg Instruktorów Harcerskich „Leśna Szkółka”. Organizacje te są objęte wsparciem Rządowego Programu Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych na lata 2018-2030, dla którego Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego jest instytucja zarządzającą.

Chcemy pokazywać harcerstwo i skauting jako wszechstronną, skuteczną i sprawdzoną koncepcję wychowawczą, bo, jak mówił Robert Baden-Powell: „Celem wychowania skautowego jest podniesienie poziomu przyszłych, wzorowych obywateli, szczególnie pod względem charakteru i zdrowia; zastąpienie samolubstwa służbą dla bliźnich”.

Konferencja była finansowana przez NIW ze środków ze środków Rządowego Programu Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych na lata 2018-2030.

Forum o Wychowaniu odbyło się 5 listopada 2021 w formie online.

CELE PROJEKTU „FORUM O WYCHOWANIU”: stworzenie wspólnej płaszczyzny do publicznej dyskusji o wychowaniu dzieci i młodzieży, w której udział biorą przedstawiciele świata nauki, praktycy wychowania, rodzice, nauczyciele, instruktorki i instruktorzy harcerscy, otwarcie debaty społecznej na temat kierunków wychowania młodzieży w trzeciej dekadzie XXI wieku, pokazanie harcerstwa i skautingu jako wszechstronnej, skutecznej i sprawdzonej koncepcji wychowawczej.

CELE KONFERENCJI W 2021 ROKU: zwrócenie uwagi na wpływ pandemii Covid-19 na proces wychowawczy oraz spojrzenie w przyszłość.

UCZESTNICY: społeczność, która zajmuje się tworzeniem systemów edukacyjnych, kadra naukowa uczelni wyższych, kadra instruktorska organizacji harcerskich i skautowych (kształcąca, tworząca narzędzia metodyczne i programy), osoby zajmujące i interesujące się edukacją, nauczyciele, rodzice.

KOMITET NAUKOWY:

– prof. zw. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska

– prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski

– prof. zw. dr hab. Adam Massalski

– prof. zw. dr hab. Grzegorz Nowik

– ks. prof. zw. dr hab. Bogusław Edward Migut

– dr hab. Jacek Kurzępa, profesor SWPS

– dr hab. Maciej Tanaś, profesor APS

– dr hab. Tomasz Huk

– dr Ewa Palamer-Kabacińska

– dr Jakub Czarkowski

PROGRAM:

9.30-9.00 − recepcja uczestników i gości

10.00-10.20 − rozpoczęcie forum, powitanie uczestników i gości

okolicznościowe przemówienia

dyrektor NIW Wojciech Kaczmarczyk

dr hab. Tomasz Huk

10.20-10.50 − Marek Grabowski

raport „Polska po pandemii”

10.50-11.00 − przerwa

11.00-12.00 − Jak zmieniły się dzieci i młodzież po pandemii? Jak dotrzeć do młodzieży?

dyskusja ekspertów

12.00-12.10 − przerwa

12.10-13.10 − Jak pandemia wpłynęła na relacje rodziców, nauczycieli i wychowawców z dziećmi i młodzieżą?

dyskusja ekspertów

13.10-13.20 − przerwa

13.20-14.20 − Proces wychowawczy oczami praktyków

dyskusja ekspertów

14.20-14.30 − przerwa

14.30-14.50 − podsumowanie i zakończenie konferencji

Ponad 250 uczestników wzięło udział w wykładach i dyskusjach panelowych dotyczących wychowania młodego człowieka. Motywem przewodnim wydarzenia była sylwetka wychowawcy, stąd tytuł konferencji: „Wychowawca 360 stopni”.

Cele projektu „Forum o wychowaniu”:

· stworzenie wspólnej płaszczyzny do publicznej dyskusji o wychowaniu dzieci i młodzieży, w której udział biorą przedstawiciele świata nauki, praktycy wychowania, rodzice, nauczyciele, instruktorki i instruktorzy harcerscy,

· otwarcie debaty społecznej na temat kierunków wychowania młodzieży w trzeciej dekadzie XXI wieku,

· pokazanie harcerstwa i skautingu jako wszechstronnej, skutecznej i sprawdzonej koncepcji wychowawczej.

Cele konferencji w 2022 roku:

· zwrócenie uwagi na otoczenie wychowawcy,

· zwrócenie uwagi na samoświadomość i samodoskonalenie wychowawcy,

· spojrzenie w przyszłość.

Uczestnicy:

społeczność, która zajmuje się tworzeniem systemów edukacyjnych, kadra naukowa uczelni wyższych, kadra instruktorska organizacji harcerskich i skautowych (kształcąca, tworząca narzędzia metodyczne i programy), osoby zajmujące i interesujące się edukacją, nauczyciele, rodzice.

Komitet naukowy:

prof. zw. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska, Uniwersytet Adama Mickiewicza

prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski, Uniwersytet Łódzki

prof. zw. dr hab. Andrzej Massalski, Uniwersytet Jana Kochanowskiego

prof. zw. dr hab. Grzegorz Nowik, Instytut Studiów Politycznych PAN

Bogusław Edward Migut, Katolicki Uniwersytet Lubelski

dr hab. Jacek Kurzępa, profesor SWPS, Uniwersytet SWPS

dr hab. Maciej Tanaś, profesor APS, Akademia Pedagogiki Specjalnej

dr hab. Tomasz Huk, profesor UŚ, Uniwersytet Śląski

dr Ewa Palamer-Kabacińska, Uniwersytet Warszawski

dr Jakub Czarkowski, Wyższa Szkoła Kryminologii i Penitencjarystyki

Konferencja odbyła się 4 listopada 2022 roku w Warszawie w formule hybrydowej (limitowana liczba osób stacjonarnie i nielimitowana liczba osób online).

W trakcie konferencji wysłuchaliśmy wykładów eksperckich:

· prof. zw. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska, Uniwersytet Adama Mickiewicza,

· prof. dr hab. Roman Leppert, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego,

· dr hab. Sylwia Jaskulska, prof. UAM, Uniwersytet Adama Mickiewicza.

Panele dyskusyjne

Panel nr 1

Samoświadomość i samodoskonalenie wychowawcy

Zadaniem wychowawcy jest pokazanie podopiecznemu, jak stawać się lepszym człowiekiem, przekazywanie wartości i postaw, nauczenie świadomej i całożyciowej pracy nad sobą. Można o tym opowiadać, można tłumaczyć i mówić o walorach, ale można też po prostu pokazać. Przykład własny jest nieoceniony, w końcu „słowa uczą, a przykłady pociągają”. Dlatego, aby uczyć wychowanków pracy nad sobą, wychowawca też musi nieustannie się rozwijać.

Niezależnie od pełnionej roli i obszaru działania powinien wspierać nie tylko dzieci i młodzież, z którymi pracuje i których wychowuje, ale także pamiętać o sobie – o własnym rozwoju, swoich pasjach. Rozwijać swoją indywidualną chęć uczenia się czegoś nowego, nie tylko w obszarze zainteresowań zawodowych i wychowawczych, ale też osobistych.

Współczesny wychowawca nie stoi w miejscu, nie trzyma się kurczowo zastanych i przyswojonych idei i poglądów, ale jest otwarty na to, co nowe, co przychodzi. Adaptuje się do zmieniającego się świata (współczesne media, internet, tożsamość płciowa, nowe formy uzależnień – internet, lęk, tj. FOMO, wojna, itp.). Jest pewny swoich działań, swoich możliwości, zasobów i ograniczeń, dzięki czemu może być autentyczny dla wychowanków.

Panel nr 2

Otoczenie, które wpływa na wychowawcę

Każdy dobry wychowawca pragnie mieć realny wpływ na życie wychowanków. Chce, by praca i zaangażowanie przynosiły pozytywne skutki. Praca dla drugiego człowieka wiąże się z działaniem pięknym i jednocześnie bardzo trudnym. Głównie dlatego, że ma ona swój wymiar ideowy, misyjny. Spełniony wychowawca będzie odpowiednio dbał o rozwój wychowanków, da im poczucie bezpieczeństwa i zachęci do wejścia w dorosłe życie.

Ważne zatem jest, by wychowawca miał szansę na samorealizację w życiu zawodowym, poczucie świadomości własnej przydatności, poczucie spełnienia oraz sukcesu. Zależy to jednak od wielu czynników, które mogą sprzyjać lub przeszkadzać w byciu dobrym wychowawcą.

Na pewno na wychowawcę pozytywnie oddziaływać będą właściwe relacje z dziećmi, rodzicami, nauczycielami i innymi osobami wspierającymi rozwój dziecka. Brak umiejętności pracy w zespole, brak etosu wychowawcy, wreszcie obniżający się prestiż nauczyciela spowodowany kryzysem autorytetów sprawiają, że czasem trudno o konsekwencję w realizacji działań prowadzących do osiągnięcia celów wychowawczych.

Zapraszamy do dyskusji nad wpływem otoczenia na wychowawcę, nauczyciela, rodzica, instruktora. Skąd czerpać inspiracje, motywację? Jak niwelować trudności? Jak rozwijać pasje? Gdzie szukać wsparcia? Na ten temat wypowiedzą się doświadczeni rodzice, nauczyciele, trenerzy i osoby medialne.

Panel nr 3

Wychowawca jako człowiek

Dynamiczne zmiany społeczne naznaczone w ostatnim czasie okresem pandemii i wojny zmuszają do głębszej refleksji nad uwarunkowaniami funkcjonowania nauczycieli, wychowawców, instruktorów w naszej codzienności. Dbałość o dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny wydaje się być kluczem do zachowania równowagi między tym, co wynika z przyjętych obowiązków a spełnianiem się w roli zawodowej, rodzinnej i społecznej.

Pasja i praca, działanie i refleksja – połączenie możliwe i inspirujące – o nim właśnie porozmawiamy w czasie panelu.

do 10.00 − recepcja uczestników i gości

10.00-10.10 − rozpoczęcie konferencji i powitanie gości

10.10-10.30 − wykład ekspercki prof. Agnieszka Cybal-Michalska

10.30-11.00 − wykład ekspercki prof. Sylwia Jaskulska

11.00-11.30 − wykład ekspercki prof. Marek Konopczyński

11.30-11.45 − przerwa

11.45-12.45 − panel dyskusyjny Samoświadomość i samodoskonalenie

12.45-12.55 − przerwa

12.55-13.55 − panel dyskusyjny Wychowawca jako człowiek

13.55-14.05 − przerwa

14.05-15.05 − panel dyskusyjny Otoczenie, które wpływa na wychowawcę

15.05-15.30 − podsumowanie i zakończenie konferencji

15.30-16.00 − lunch i rozmowy kuluarowe

18 listopada 2023 roku odbyła się V edycja konferencji naukowej „Forum o wychowaniu”.

Cele projektu „Forum o wychowaniu” to:

• stworzenie wspólnej płaszczyzny do publicznej dyskusji o wychowaniu dzieci i młodzieży, w której udział biorą przedstawiciele świata nauki, praktycy wychowania, rodzice, nauczyciele, instruktorki i instruktorzy harcerscy,
• otwarcie debaty społecznej na temat kierunków wychowania młodzieży w trzeciej dekadzie XXI wieku, pokazanie harcerstwa i skautingu jako wszechstronnej, skutecznej i sprawdzonej koncepcji wychowawczej.

Cele V edycji „Forum o wychowaniu” to: pochylenie się nad wychowankami – ich problemami i otoczeniem, zwrócenie uwagi na samoświadomość i samodoskonalenie wychowawcy oraz spojrzenie w przyszłość.

Konferencja naukowa była przeznaczona dla społeczności, która zajmuje się tworzeniem systemów edukacyjnych, kadry naukowej uczelni wyższych, kadry instruktorskiej organizacji harcerskich i skautowych (kształcąca, tworząca narzędzia metodyczne i programy), osób zajmujących się i interesujących się edukacją, nauczycieli, rodziców.

Wydarzenie zorganizowane zostało w formule hybrydowej; stacjonarna część odbyła się w lokalu konferencyjnym Mysia 3 w Warszawie.

Uczestnicy wysłuchali inspirujących wykładów wprowadzających: „Kultura życzliwa Inności jako fundament spójności społecznej – o heterogeniczności rzeczywistości” wygłoszony przez prof. zw. dr hab. Agnieszkę Cybal-Michalską Uniwersytet Adama Mickiewicza) oraz „Wychowanie w warunkach anomii społecznej” wygłoszony przez prof. dr hab. Barbarę Galas (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie).

Tegoroczna formuła zakładała półgodzinne wystąpienia, po których odbywały się również półgodzinne dyskusje panelowe, do których oprócz danej prelegentki lub prelegenta doprosiliśmy ekspertów. Poruszane zagadnienia:
1) „Znajomość swoich mocnych stron podstawą do samodzielności w życiu zbudowanym na poczuciu własnej wartości” – wystąpienie Izabeli Antosiewicz (przytulam.pl); dyskusję panelową z udziałem Katarzyny Matyjaszczyk poprowadził prof. dr Piotr Kosiak;

2) „O co chcielibyśmy zapytać młodych ludzi, ale boimy się odpowiedzi?” – wystąpienie hm. dr Edyty Sielickiej; dyskusję panelową z udziałem Agaty Lipiec poprowadziła hm. dr hab. n. med. Aleksandra Gawlikowska-Sroka;

3) „Wsparcie psychologiczne wychowawców: po co i dlaczego” – wystąpienie hm. Magdaleny Leczkowskiej; dyskusję panelową z udziałem hm. Ingi Rusin-Siwak poprowadziła hm. Małgorzata Siergiej;

4) „Kreatywność a internet” – wystąpienie prof. dr hab. Macieja Tanasia (Akademia Pedagogiki Specjalnej); dyskusję panelową z udziałem hm. Anny Malinowskiej poprowadził hm. Robert St. Bokacki;

5) „Wędrówka ku przyszłości – rola relacji, autorytetów i wartości w drodze do (lepszego?) jutra” – wystąpienie hm. dr Heleny Jędrzejczak; dyskusję panelową z udziałem ks. hm. Radosława Czerwińskiego poprowadził Przemysław Czarkowski.

Konferencję prowadził hm. Robert St. Bokacki (ZHP).

Tak wielkie przedsięwzięcie było możliwe dzięki współpracy i ogromnemu zaangażowaniu osób ze wszystkich organizacji, działających w międzyorganizacyjnym zespole ds. Forum o Wychowaniu. W pracach zespołu ds. Forum o Wychowaniu brały udział następujące osoby: Renata Adrian-Cieślak (ZHR), Dominika Brożek (ZHP), Jakub Czarkowski (ZHP), Aleksandra Gawlikowska-Sroka (ZHP), Barbara Kapturkiewicz (SH), Ewa Palamer-Kabacińska (ekspertka, TS Horn), Anna Różańska (SK), Edyta Sielicka (ZHP), Anna Siepielska (SE), Małgorzata Siergiej (ZHR), Joanna Usarek-Gorol (SK), Piotr Władziński (LSz), Jan Zając (RRP), Małgorzata Sinica (ROHiS), Kama Bokacka (ROHiS).